Jak motywować, by nie dyskryminować?

Zgodnie z art. 112 Kodeksu pracy, pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Przepis ten nie odnosi się do zakazu dyskryminacji, ale ustanawia regułę równych praw w przypadku jednakowego wypełniania obowiązków w ramach stosunku pracy (zasada równych praw z tytułu wykonywania jednakowych obowiązków). Niejednokrotnie omawianą zasadę myli się z zasadą zakazu dyskryminacji.

Zakaz dyskryminacji

Ogólny zakaz dyskryminacji w stosunkach pracy został zawarty w art. 113 k.p., zgodnie z którym jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, jest niedopuszczalna (zakaz dyskryminacji). Przepis ten statuuje zasadę zakazu dyskryminacji w prawie pracy, której rozwinięciem jest rozdział IIa działu I Kodeksu pracy. Zawiera on cały szereg przepisów nakazujących równe traktowanie w zatrudnieniu, a jednocześnie zakazujących praktyk dyskryminacyjnych w stosunkach pracy, w szczególności dyskryminacji płacowej. Omawiane przepisy odnoszą się tylko do zatrudnienia w ramach stosunków pracy. Nie regulują zatem zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym np. na podstawie umowy-zlecenia czy umowy o dzieło. Nie odnoszą się także do relacji między firmą zlecającą wykonanie usługi a podwykonawcą, który wykonuje pracę jako osoba tzw. samozatrudniona, tj. jako osoba prowadząca indywidualnie działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

Zasada równego traktowania w zatrudnieniu

Zgodnie z art. 183a § 1 k.p., pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Zasada równego traktowania w zakresie wynagradzania mieści się w pojęciu „warunków zatrudnienia”, o których mowa w powołanym przepisie. 

W świetle polskiego prawa pracy, za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uważa się różnicowanie sytuacji pracownika z uwagi na jedno kryterium lub kilka kryteriów dyskryminacji określonych w cytowanym przepisie. Oznacza to, że aby postawić...