Polski Ład oparty jest na podstawowych założeniach, wśród których są m.in. zmiany podatkowe (podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, podwyższenie II progu podatkowego), rozwój polityki socjalnej, w tym m.in. pomoc finansowa państwa w zakupie mieszkań – dofinansowanie do wkładu własnego przy zaciąganiu kredytów na zakup mieszkania oraz tzw. kapitał opiekuńczy – wsparcie dla rodzin z dziećmi, zwiększenie wydatków na służbę zdrowia, program ochrony środowiska (ograniczenie emisji CO2, walka z suszą, zazielenienie centrów miast). Jeżeli chodzi o przedsiębiorców, pracowników i ogólnie rozumiane prawo zatrudnienia, najistotniejsze zmiany mają dotyczyć składki zdrowotnej, uregulowania pracy zdalnej w Kodeksie pracy, oskładkowania umów-zleceń czy uelastycznienia trybu wykonywania pracy przez pracowników-rodziców.
W jaki sposób polski Ład wpłynie na elastyczność form zatrudnienia stosowaną dziś przez wiele firm?
Elastyczność zatrudnienia zarówno rozumiana jest wielowątkowo, jako zdolność przystosowania zatrudnienia do nowych warunków rynkowych i technologicznych, jak i odnosi się do uelastycznienia czasu i miejsca wykonywania pracy (swoboda pracownika w ich wyborze), nowych umiejętności i kwalifikacji jako poszczególnych elementów.
1. Umowy-zlecenia
Zmiany przewidziane przez Polski Ład dotyczyć mają tzw. umów śmieciowych, czyli umów cywilnoprawnych – umów-zleceń bez względu na to, ile takich umów wykonuje dana osoba i jakie uzyskuje z ich tytułu zarobki. Polski Ład ma osiągnąć cel w postaci eliminacji ww. umów i zastąpienia ich umową o pracę – ma na celu zachęcić pracodawców do zawierania umów o pracę, dających szerokie uprawnienia pracownikom, a nie umów cywilnoprawnych. Oskładkowanie umów cywilnoprawnych ma zniechęcić przedsiębiorców do ich zawierania, co niewątpliwie zmniejsza elastyczność form zatrudnienia. Ozusowanie umów cywilnoprawnych jest z jednej strony sposobem na zwiększenie dochodów ZUS, tj. zwiększenie wpływów do budżetu państwa i zasilenie funduszu, z którego wypłaca się emerytury, jednak z drugiej strony powoduje zmniejszenie bieżących dochodów zleceniobiorców oraz oczywiste zwiększenie kosztów zatrudnienia. Pełne oskładkowanie umów zlecenia spowoduje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od każdej umowy zlecenia. W ramach reformy pełnego oskładkowania umów-zleceń mogą się pojawić wyjątki podmiotowe – oskładkowanie umów-zleceń nie obejmie studentów do 26. roku życia czy osób 50/55+, co ma się przyczynić do większej aktywizacji zawodowej tej grupy wiekowej, artystów i twórców (składki naliczane od płacy minimalnej; jeśli dochody będą niższe niż 80% przeciętnego wynagrodzenia, państwo będzie do składek FUS/ZUS dopłacać).
2. Uelastycznienie trybu wykonywania pracy przez pracowników-rodziców
Z polityką socjalną wiąże się kolejny projekt w ramach Polskiego Ładu mający na celu pomoc rodzicom, którzy nie będą mogli zapewnić dziecku żłobka czy przedszkola. Pomoc ta będzie sprowadzać się do uelastycznienia trybu wykonania pracy. W stosunku do rodziców pracodawca będzie musiał zastosować jeden z poniższych wariantów:
- Zapewnienie możliwości pracy w formie zdalnej – praca zdalna jak dotychczas nie została uregulowana w Kodeksie pracy, w swojej szczątkowej i tymczasowej wersji zawarta jest w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, która w zakresie regulacji pracy zdalnej ma obowiązywać w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie trzech miesięcy po ich odwołaniu. Trwają prace legislacyjne nad wprowadzeniem pracy zdalnej do Kodeksu pracy.
- Zmniejszenie wymiaru czasu pracy (zmniejszenie etatu) – poprzez zawarcie z pracownikiem porozumienia w zakresie zmiany umowy o pracę albo wypowiedzenia zmieniającego możliwe jest już obecnie. Zmniejszenie etatu najczęściej pociąga za sobą zmianę wynagrodzenia pracownika na niższe, a także ma wpływ na czas pracy oraz urlop wypoczynkowy zatrudnionego. Jeżeli zmniejszenie wymiaru etatu wiąże się ze zmianą wynagrodzenia, należy w treści umowy o pracę dok...