Koniec niepewności. Uprawnienia pracodawcy w zakresie kontroli narkotykowej i trzeźwości pracowników

W maju 2021 r. na stronie internetowej RCL został opublikowany datowany na 17 maja 2021 r. projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (UD211), którym do Kodeksu pracy mają być wprowadzone przepisy regulujące zakres uprawnień pracodawców w zakresie zarówno kontroli trzeźwości pracowników, jak i sprawdzania pracowników pod względem obecności w ich organizmie środków działających podobnie do alkoholu. Dodatkowo, wraz z powyższą ustawą opublikowano projekt rozporządzenia do powyższych przepisów, w których opisano m.in. warunki i sposób przeprowadzania kontroli i ich dokumentowania, jak również wykaz środków działających podobnie do alkoholu. 

Nigdy nie było łatwo, ale obecnie sytuacja się skomplikowała

Kwestia możliwości przeprowadzania przez pracodawców kontroli trzeźwości od dawna budziła kontrowersje, co wiąże się z faktem, iż przepisy Kodeksu pracy nie formułowały dotychczas wprost takich uprawnień pracodawców. Jedyna regulacja odnosząca się do kontroli pracowników pod względem trzeźwości zawarta jest w art. 17 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zakres obowiązywania tego przepisu i jego wpływ na możliwość podejmowania działań kontrolnych przez pracodawców budził jednak wątpliwości, choćby ze względu na jego treść, w której odniesiono się, po pierwsze, do uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się w pracy w stanie po spożyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy, a po drugie wyraźnie wskazano, że uprawnienie do kontroli stanu trzeźwości pracownika ma uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego, a pracodawca może skierować do tego organu żądanie przeprowadzenia badania. Tym samym pracodawcy nie mieli jasnej informacji, czy w ogóle mogą prowadzić kontrolę trzeźwości pracowników, a jeżeli tak, to czy może być to kontrola prewencyjna, czy tylko obejmująca sytuacje uzasadnionych podejrzeń. W praktyce jednak, mimo istniejących wątpliwości pracodawcy, zwłaszcza w zakresie branż, w których alkohol stanowi szczególne zagrożenie i jednocześnie problem, jak transport czy budownictwo, powyższe kontrole prowadzili, bazując na zgodzie, a częściej braku sprzeciwu pracownika co...