Bycie asertywnym jest... zdrowe?
Oto typowy przykład braku asertywności w pracy: Kolega prosi o przejęcie projektu. Zgadzasz się, choć i tak masz dużo swoich zadań. Oznacza to dla ciebie konieczność pracy w nadgodzinach zamiast spędzania czasu z rodziną oraz zaniedbania własnych obowiązków albo wykonania ich w pośpiechu. Nikt nie będzie zadowolony z rezultatów – ani ty, ani szef, ani twoi bliscy.
Opisana sytuacja to przykład komunikacji pasywnej, która polega na unikaniu konfliktów, niewyrażaniu swoich potrzeb i stawiania potrzeb innych ponad własne. To z kolei prosta droga do:
- stresu,
- urazy,
- gniewu,
- poczucia bycia ofiarą,
- chęci odegrania się,
- zwątpienia we własny osąd,
- braku rozwoju osobistego.
Na drugim skraju komunikacyjnego spektrum znajduje się postawa agresywna. Oznacza ona całkowite lekceważenie potrzeb innych, zastraszanie, brak szacunku i zawstydzanie. Choć mogłoby się wydawać, że w ten sposób uzyskasz to, czego chcesz, jednak ma to poważne konsekwencje. Osoba komunikująca się agresywnie, a nie asertywnie, jest postrzegana jako tyran, którego należy unikać albo z którym trzeba walczyć. Agresor zmienia środowisko pracy we wrogie, niebezpieczne i pełne napięć między ludźmi.
Asertywność w pracy to umiejętność wyrażania siebie
Słownik Psychologiczny American Psychological Association (APA) definiuje asertywność jako adaptacyjny styl komunikacji. Umożliwia jednostkom wyrażanie swoich uczuć i potrzeb z jednoczesnym poszanowaniem uczuć i potrzeb innych. Brak asertywności prowadzi do depresji i lęku, zaś brak adaptacyjności często objawia się agresją.
Asertywność więc to złoty środek między postawą pasywną a agresywną. To sposób porozumiewania się, w którym widać szacunek do granic i potrzeb (swoich i cudzych), zaś sugestie, poglądy i opinie są wyrażane otwarcie i bez zbędnych emocji. Nauka postawy asertywnej jest więc trudna i zwykle bazuje na zupełnej zmianie dotychczasowych mechanizmów. W procesie tym nierzadko pomóc mogą szkolenia menedżerskie z zakresu np. zarządzania zasobami ludzkimi, które dzielą się konkretnymi technikami i wskazówkami, w jaki sposób mówić o swoich obawach, potrzebach i granicach.
Jak rozwijać asertywność i kluczowe kompetencje menedżerskie?
Praktyka, praktyka i jeszcze raz praktyka. To najlepszy sposób na rozwijanie asertywności. Coachowie proponują różne ćwiczenia, które można wykonać solo lub w duecie z partnerem, przyjacielem, a nawet współpracownikiem. Warto wśród nich wymienić:
- odgrywanie w parach potencjalnych sytuacji konfliktowych (zarówno tego, co chcesz powiedzieć, jak i mowy ciała, np. utrzymywania kontaktu wzrokowego, niekrzyżowania rąk i nóg, przyjmowania wyprostowanej postawy),
- używanie komunikatów „ja” zamiast „ty” („Czuję się niewysłuchany/niewysłuchana” zamiast „Nie słuchasz mnie”),
- mówienie o swoich potrzebach i odmawianie bez długiej listy uzasadnień albo wymówek („Potrzebuję urlopu, żeby po powrocie być gotowym do ciężkiej pracy” zamiast „Potrzebuję urlopu, bo boli mnie głowa, bo mam problemy rodzinne, bo kolega niedawno wziął wolne” i z jeszcze przynajmniej pięciu innych powodów),
- szkolenia menedżerskie — warto wybierać program szkolenia, który skupia się na feedbacku, komunikacji, empatii. Cenne są kursy, które budują umiejętność odmawiania i wiedzą jak ważne jest zwiększenie pewności siebie,
- nauczenie się oddychania z przepony (głęboki oddech z przepony wyłącza automatyzm, ułatwia rozluźnienie się i uaktywnia korę mózgową – czyli myślenie – a do tego pomaga zapanować nad głosem. Wspomniana już Joanna Heidtman nazywa to „użyteczną wiedzą z obszaru fizjologii”, chociaż rzeczywiście może zdziałać cuda – jak magia).
Kursy na stanowisku kierowniczym — co dają szkolenia menedżerskie?
Ponieważ styl komunikacji to coś, na co pracujesz całe życie, w procesie tym możesz potrzebować profesjonalnej pomocy. Specjaliści z Kliniki Mayo radzą, żeby w takiej sytuacji skorzystać ze szkoleń z asertywności. Czy warto? Oczywiście. Jak podsumowała to Luciana Paulise (coach i autorka książek) na łamach Forbes’a, „praktykowanie asertywności przynosi korzyści twojej karierze, a także przyczynia się do zdrowszego i bardziej produktywnego środowiska pracy”.
Szkolenia dla menedżerów i pracowników w zakresie asertywności są zatem niezbędne, aby wyposażyć ich w materiały szkoleniowe i narzędzia do wyrażania własnych potrzeb, granic i opinii. Dlatego też kursy menedżerskie od Vademecum nie tylko wspierają poczucie własnej wartości, ale także są solidnym fundamentem rozwoju pracowników. Dzięki odpowiednim narzędziom i praktykom liderzy zyskują poznają asertywne techniki zarządzania zasobami ludzkimi/zarządzania projektami i przy okazji dbają o zdrową atmosferę otoczenia biznesowego. Budowane w ten sposób zdolności komunikacyjne pomagają w tworzeniu zdrowych relacji zawodowych, zwiększają zaangażowanie i satysfakcję z pracy, sprawiają, że rozwiązywanie konfliktów przychodzi nieco łatwiej, a w życiu zawodowym pojawia się zdecydowanie mniej stresu.
Ucząc asertywności, organizacje inwestują w zdrowie psychiczne i dobrostan swoich pracowników, co przekłada się na lepsze wyniki całej firmy.
Źródła:
- https://zwierciadlo.pl/psychologia/283878,1,asertywnosc--jak-sie-jej-nauczyc-radzi-psycholozka-joanna-heidtman.read. [dostęp online: 10.02.2024].
- https://zwierciadlo.pl/psychologia/113528,1,codzienny-trening-asertywnosci--proste-cwiczenia.read. [dostęp online: 10.02.2024].
- https://positivepsychology.com/assertiveness/. [dostęp online: 10.02.2024].
- https://www.forbes.com/sites/melodywilding/2021/02/01/how-to-be-more-assertive-at-work-without-looking-like-a-jerk/?sh=25cd7dad1b62. [dostęp online: 10.02.2024].
- https://www.forbes.com/sites/lucianapaulise/2023/11/07/why-you-need-to-speak-up-3-ways-to-master-assertiveness-at-work/?sh=673d350e4535. [dostęp online: 10.02.2024].
- https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/stress-management/in-depth/assertive/art-20044644. [dostęp online: 10.02.2024].
