Moda czy konieczność? Cała prawda o projektowaniu uniwersalnym

DLACZEGO TAK WIELE SŁYSZYMY O DOSTĘPNOŚCI?

Dyrektywa w sprawie dostępności produktów i usług (ang. European Accessibility Act, w skrócie EAA) to pierwsza tak kompleksowa i horyzontalna regulacja o dostępności w prawie UE, która ma obowiązywać w każdym kraju członkowskim Unii Europejskiej. Ma zapewnić wspólne, jednakowe wymogi dostępności wybranych produktów i usług. Podstawą teoretyczną do projektowania dostępnych produktów, usług, doświadczeń i usług cyfrowych jest projektowanie uniwersalne.

Pojawienie się tej zmiany prawa to efekt długiej walki o prawa osób z niepełnosprawnościami, jaka miała miejsce w Europie czy Stanach Zjednoczonych. Zmiana prawna, jaka właśnie się dokonuje, to jedno; drugim czynnikiem wzmacniającym projektowanie uniwersalne jest globalna dyskusja na temat integracji osób z różnych powodów wykluczonych, która nabiera tempa w ostatnich latach. Pandemia zaostrzyła wiele problemów społecznych i pokazała ludziom na całym świecie, jak bardzo delikatnymi jesteśmy istotami. Wiele osób zmarło, chorowało, boryka się z „ogonem COVID-owym”, ma problemy psychiczne. To uwrażliwiło wielu z nas na potrzeby innych i zmotywowało do działania i aktywności społecznej.

Badania młodszych pokoleń pokazują, że mają one wyższe oczekiwania co do sprawiedliwości społecznej i równości niż poprzednie generacje. Oczekują, że marki, od których kupują, zaangażują się w ich wspieranie.

„W globalnym badaniu przeprowadzonym dla agencji Wunderman Thompson 90% badanych osób twierdziło, że równość jest teraz sprawą każdego, a 75%, że firmy i marki muszą odgrywać rolę w rozwiązywaniu wielkich wyzwań społecznych, takich jak równość i sprawiedliwość społeczna. (…) a 66% osób zgadza się, że są bardziej skłonni do kupowania od firm, które wypowiadają się w kwestiach równości i integracji.”1

Dostępność to zatem nie tylko okazja do poszerzania swojego portfolio i wyróżnienia się na rynku, ale także konieczność i wyzwanie wymagające zmiany myślenia o ludziach i sposobie projektowania.

CZYM JEST PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE?

Ostatnie pół wieku to czas intensywnych przemian społecznych i walki o prawa osób z niepełnosprawnością. Osoby te z punktu widzenia designu przez wiele lat były kimś w rodzaju niszowych, „niewidzialnych użytkowników”, dla których albo proponowano rozwiązania specjalistyczne (design dla osób z niepełnosprawnością), albo starano się znosić „bariery”, które przeszkadzały im w codziennym życiu (projektowanie bez barier). Były to ważne kroki, ale z biegiem czasu okazało się, że te sposoby rozwiązania problemu są niewystarczające, a sam pomysł, że świat powinien być DOSTĘPNY, oznacza, że trzeba na nowo przemyśleć funkcjonowanie społeczeństwa i projektowanie.

W 1985 roku amerykański projektant – który sam był osobą poruszającą się na wózku – Ronald Mace, wprowadził termin „projekt uniwersalny” (Universal Design/UD). Projektowanie uniwersalne nie jest dodatkowym podejściem, jego zasady muszą być wprowadzone w proces projektowania od samego początku.

Koncepcja Ronalda Mace’a, choć wyrosła z projektowania przestrzeni, dziś odnosi się także do projektowania produktu, usługi, doświadczeń czy środowiska cyfrowego. Celem jest zapewnienie projektu, który jest dostępny, użyteczny i atrakcyjny estetycznie, a także ekonomicznie dla jak największej liczby osób, bez potrzeby adaptacji. Projektowanie uniwersalne nie wyklucza wykorzystania technologii kompensacyjnych i asystujących, jeśli są konieczne.

Ważne, by projekt nikogo nie wykluczał ani nie segregował użytkowników na lepszych czy gorszych. Najprostszymi przykładami są główne drzwi wejściowe do budynku, które powinny być dostępne dla każdego klienta, niezależnie od stopnia jego sprawności, czy toalety dla klientów. Przypadki zamykania na klucz łazienek dla osób z niepełnosprawnością są rodzajem stygmatyzacji, która nie powinna się zdarzać.

Zasady projektowania uniwersalnego, których jest 7 i 8 fakultatywna (percepcja równości), to ramy projektowe, które uczą nowego podejścia do projektowania. Sam twórca koncepcji twierdził, że nie widział w pełni uniwersalnego projektu. Zadaniem projektanta lub zespołu projektowego jest poszukiwanie najbardziej uniwersalnych rozwiązań, badanie potrzeb użytkowników i ich ograniczeń oraz poznawanie ich doświadczeń. Najlepszym sposobem jest włączanie od samego początku procesu projektowego ludzi, dla których tworzone jest rozwiązanie. Jest to bardzo ważne, by projektować i testować rozwiązania razem z nimi, bo mimo najlepszej chęci empatyzacji osoby widzące nigdy nie zrozumieją osób, które nie widzą; słyszące tych, którzy nie słyszą albo są w spektrum autyzmu. Mamy bardzo różne doświadczenia bycia w świecie i posiadamy odmienne możliwości.

OBALAMY MITY, CZYLI CZY PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE TO PROJEKTOWANIE TYLKO DLA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ?

Jednym ze stereotypów jest myślenie o projektowaniu dostępnym jako o projektowaniu wyłącznie dla osób z niepełnosprawnością. W koncepcji Rolanda Mace`a kluczowe były wymazanie kategorii „specjalnych potrzeb” i normalizacja różnic. Zauważył on, że nasza sprawność fizyczna czy psychiczna zmienia się przez całe życie. Mogą mieć na nią wpływ uraz lub stan zdrowia (przejściowy, długotrwały lub stały), ciąża (w przypadku kobiet), naturalny proces starzenia się, nieznajomość produktu lub środowiska, brak zrozumienia języka czy kultury (np. w obcym kraju), nietypowy wzrost czy waga. W ostatnich latach coraz częściej rozmawiamy także w designie o tym, jak bardzo różnią się ciała i potrzeby osób o innej płci czy kolorach skóry. Dostrzegamy osoby neuroróżnorodne, imigrantów, ludzi z barierami językowymi i mentalnymi. Zadaniem projektanta i zespołów projektowych jest poznać oraz uwzględnić – na ile to możliwe – w każdym projekcie ludzką różnorodność. Jak dużo mamy w tej dziedzinie do zrobienia, uświadamia niezwykle ciekawa książka Caroline Criado Perez „Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn?”, która powinna być lekturą obowiązkową w firmach, by pokazać, że często to właśnie kobiety są „niewidzialnymi użytkowniczkami”, choć wydaje się, że tak dobrze umiemy dla nich projektować.

DLACZEGO NA PROJEKTOWANIU UNIWERSALNYM KORZYSTAMY WSZYSCY?

Czy używacie smartfonu z ekranem dotykowym? Wielu z nas nie wyobraża sobie bez niego życia, ale mało osób wie, że pomysł ten wyewoluował z pracy inżyniera Wayne’a Westermana, który doznał urazu cieśni nadgarstka i poszukiwał sposobu na inną interakcję z komputerami niż klawiatura. Jego firma FingerWorks zaprojektowała touchpada, który był wykorzystywany przez osoby z ograniczoną sprawnością dłoni, ale koncepcja spodobała się także innym użytkownikom. Technologią zainteresował się Apple i kupił ją. Stała się ona podstawą pierwszego interfejsu wielodotykowego sterowanego gestami dla iPhone’a.

Bardzo często zaspokojenie potrzeb niszowej grupy wzmacnia kreatywność i innowacyjność, a znalezione rozwiązanie można „rozciągnąć” na większą grupę użytkowników. A to, co dziś wydaje Ci się niszą, może stać się dużym rynkiem.

Jak piszą badacze agencji Trend Watching: „Nie myśl o niepełnosprawności jako o indywidualnym problemie. To tożsamość, którą dzieli co piąta osoba na całym świecie, a liczba ta będzie rosła wraz ze starzeniem się populacji. Wraz ze wzrostem liczby osób z lekkimi i poważnymi niepełnosprawnościami, zapotrzebowanie na projekty z ułatwieniami dostępu gwałtownie wzrośnie. (…)”2

JAK TO ROBIĄ RÓŻNE MARKI?

Każda firma szuka swojej drogi w kierunku dostępności, zależnie od możliwości finansowych i czasowych. Bardzo ważną zmianą, jaką można wprowadzić w codzienne działanie, jest zasada, że zapewniamy wszystkim, dokładnie wszystkim, Klientom SPRAWIEDLIWY DOSTĘP do świata naszej marki – przestrzeni, strony internetowej, szkolenia, eventu, rekrutacji, zespołu. Można to robić także małymi krokami, np. zaczynając od szkolenia dla personelu w zakresie obsługi i współpracy z osobami z różnymi potrzebami, dokonując audytu dostępności sklepu, biura lub strony www.

Pomyśl, w jakich miejscach fizycznych i cyfrowych Twoje rozwiązania są niedostępne lub nieprzyjazne dla różnych użytkowników? Jeśli użytkownik ma specjalne potrzeby, zapewnij mu możliwość ELASTYCZNEGO DOPASOWANIA rozwiązań do jego potrzeb i ograniczeń. Potraktuj to jak następny etap personalizacji. Jeśli jest np. w spektrum autyzmu, może skorzystać z oferty sklepu w tzw. błękitnych/cichych godzinach, czyli czasie, gdy przestrzeń jest bardziej dopasowana do jego możliwości sensorycznych. Rozwiązanie jest wykorzystywane np. w sklepach LIDL czy Carrefour i wielu muzeach na świecie.

Firma Etisalat daje osobom ze spektrum autyzmu możliwość dopasowania interfejsu strony internetowej zaprojektowanej z myślą o nich.

We Francji Carrefour uczy pracowników używania języka migowego, aby mogli lepiej przyjmować niesłyszących kupujących. Podobne rozwiązania testują IKEA czy Starbucks. Wiele miejsc w Polsce korzysta z usługi Migam.pl i łączy się z tłumaczem online, by lepiej skomunikować się z klientami migającymi.

InPost po prośbach użytkowników przygotował strefę ułatwionego dostępu dla osób niskich, niskorosłych oraz osób z niepełnosprawnością, np. na wózkach. Co ciekawe, z możliwości wyboru niższej skrzynki korzystają często kobiety, które nie miały siły wyjąć przesyłki z najwyższych boksów paczkomatu.

Firma Apple wprowadziła szereg rozwiązań inspirowanych dostępnością – m.in. Apple Watch, który dla niektórych osób z niepełnosprawnością był trudny w obsłudze, został doposażony w tryb o nazwie „Assistive Touch”, który wykrywa gesty dłoni, aby kontrolować kursor i nawigować w ten sposób.

W angielskich oddziałach DHL klienci mają do wyboru opcję „Just a Minute” (JAM), która informuje kierowców, że muszą czekać dłużej niż zwykle, aby klienci z niepełnosprawnością mieli czas na dotarcie do swoich drzwi. Ta funkcja przydaje się także seniorom czy osobom chorym, np. na ciężki COVID.

Większa dostępność to także MINIMALIZACJA WYSIŁKU, o której mówi jedna z zasad projektowania uniwersalnego. Przykładem innowacji związanej z tą zasadą jest nakrętka Voltaren Easy To Open, nagrodzona German Packaging Award 2020 w kategorii Funkcjonalność i Wygoda. To ciekawy przykład przemyślenia na nowo tradycyjnego opakowania właśnie pod kątem wysiłku i łatwości korzystania z produktu.

Nowa, łatwa do otwarcia zakrętka to główna innowacja w żelu przeciwbólowym Voltarol. Zakrętka zaprojektowana dla użytkowników cierpiących na ból stawów jest bardziej miękka w dotyku i daje się otworzyć lekko jedną ręką lub przy pomocy kantu stołu. 

Zastosowanie pozostałych zasad projektowania uniwersalnego, takich jak prostota i intuicyjność rozwiązań, czytelna informacja (prosty język pism, wielokanałowa komunikacja wykorzystująca tekst, audio, ikonografikę) czy tolerancja na błędy, ułatwi każdemu klientowi skorzystanie z naszych rozwiązań, bo zasady projektowania uniwersalnego to w większości po prostu zasady dobrego designu.

DOSTĘPNOŚĆ OKIEM BADACZKI

Kwestia dostępności w badaniach nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. 

Gdy myślimy o badaniach i dostępności, przed oczami stają nam obrazy:

• specjalnych kostiumów, po założeniu których możemy poczuć się jak osoba w podeszłym wieku, 
• okularów, które pozwolą nam zobaczyć świat z perspektywy osoby słabowidzącej,
• eksperymentów, w trakcie których badacze mogą spróbować przedostać się z jednego punktu do drugiego na wózku. 
   

Tego typu działania są bez wątpienia istotne, gdyż uwrażliwiają, pobudzają naszą empatię. Nie są jednak ani jedynymi, ani wystarczającymi, aby mówić o badaniu dostępności.

Badania jakościowe w procesach projektowych wymagają od nas spojrzenia na świat z perspektywy odbiorców, wysłuchania ich historii, zaobserwowania zachowań, do których oni sami często już przywykli i traktują jako standard, choć obserwowane z boku postrzegane są jako bardzo niedogodne.

Dopiero zatopienie się w świat tych, dla których projektujemy, pozwala nam tworzyć rozwiązania, które nie tylko skutecznie rozwiązują problemy, lecz także rozwiązują problemy istotne. 

Pamiętajmy przy tym, aby – definiując grupę respondentów – wyjść poza określanie jej przez ograniczenie, np. osoby poruszające się na wózkach. Grupa ta jest bowiem niezwykle różnorodna. Osoby poruszające się na wózkach mogą mieć inne podejście do badanego tematu, inne podejście do swojej sytuacji itp. 

Dostępność w badaniach to nie tylko badanie grup napotykających ograniczenia, lecz także prowadzenie badań uwzględniających zasady dostępności. Warto podejście to stosować niezależnie od tematu naszych badań. O czym warto więc pamiętać? 

Definiując cele badania, zadbajmy o to, aby pojawiły się wśród nich te odnoszące się do barier, jakie napotykają odbiorcy, oraz do oceny dostępności projektowanego rozwiązania. 

Dobierając grupę respondentów jako kryterium rekrutacyjne, uwzględniajmy różnego typu bariery, jakie mogą napotykać np. respondenci mierzący się z wykluczeniem geograficznym, o ograniczonych możliwościach fizycznych. Pamiętajmy o uwzględnianiu perspektywy respondentów napotykających różne bariery nie tylko wtedy, gdy tematem naszych badań jest dana przeszkoda, np. projektując program wsparcia dla przedsiębiorców, zadbajmy o to, aby nie rozmawiać tylko z pełnymi energii dwudziestokilkulatkami, lecz także ze starszymi przedsiębiorcami, przedsiębiorcami z niepełnosprawnościami itp.

Prowadźmy rekrutację, wykorzystując różne kanały (nie tylko online). 

Jeśli prowadzimy badania online, korzystajmy z narzędzi spełniających kryteria WCAG. Sprawdźmy także, czy narzędzia działają dobrze na starszych urządzeniach. 

We wszystkich materiałach, z których korzystamy w trakcie badań (zgodach, prezentacjach), zadbajmy o odpowiednią wielkość czcionki oraz kontrast. Przygotowując je, zadbajmy także o to, aby stosować zasady prostego języka polskiego, tak aby nasze treści były zrozumiałe. Unikajmy słów, które mogą zostać uznane za tendencyjne, dyskryminujące lub sugerujące wyższość jednej płci nad drugą. 

Wpisanie dostępności w DNA badań zwiększa nasze szanse na zidentyfikowanie niezaadresowanych potrzeb, a tym samym zrealizowanie nie tylko potrzebnych, lecz również innowacyjnych działań.

DESIGN UNIWERSALNY W PRAKTYCE. JAKICH FIRM DOTYCZY DESIGN UNIWERSALNY?

Lubię określać zrównoważony rozwój jako balans – również społeczny, dzięki któremu każdy ma równe szanse i dostęp do otaczających nas dóbr. Przedsiębiorcy mogą uczestniczyć w kształtowaniu tej równowagi między innymi poprzez stosowanie zasad projektowania uniwersalnego.

W pracy projektantki spotykam się z niepewnością menedżerów i właścicieli firm. Trudno im ocenić, czy produkty ich firmy również powinny być uniwersalne, czy ich branży w ogóle to dotyczy. W języku angielskim Design for All oznacza projektowanie dla wszystkich, czyli dla każdego z potencjalnych klientów, i dotyczy ono właściwie każdej firmy.

Przyglądając się kamizelce lawinowej marki AEROSIZE, na pierwszy rzut oka nie widać, czy powstawała zgodnie z założeniami projektowania uniwersalnego. Jest to produkt dla wąskiej grupy odbiorców, specjalistyczny – przeznaczony dla ratowników górskich oraz amatorów sportów zimowych, narażonych na zagrożenie lawinowe. Pracując nad designem prototypów wraz z zespołem AEROSIZE, zauważyłam, że kamizelka na pewnym etapie projektu nie była komfortowa dla kobiet, ponieważ spoczywała na piersiach. W wyniku tej obserwacji przeanalizowaliśmy możliwość przesunięcia mocowania kamizelki tak, by położona była bardziej w kierunku pleców, umożliwiając odciążenie klatki piersiowej. Przeanalizowanie i uwzględnienie potrzeb osób o męskiej i żeńskiej budowie ciała jest jednym z elementów projektowania uniwersalnego. Co istotne – uwzględnienie tych potrzeb na odpowiednio wczesnym etapie opracowywania produktu pozwala zminimalizować nakłady finansowe związane z ewentualnymi różnicami potrzeb.

BADANIA Z UŻYTKOWNIKAMI POMAGAJĄ W UZYSKANIU UNIWERSALNYCH ROZWIĄZAŃ

Aby właściwie odpowiedzieć na oczekiwania odbiorców, należy je najpierw poznać. Podczas procesu projektowego w moim studio stosujemy badania z użytkownikami. W fazie wstępnej pozwalają nam na poznanie oczekiwań i kontekstu użycia produktu. Na dalszych etapach polegają na testowaniu opracowanych rozwiązań i zebraniu opinii co do ewentualnych ulepszeń. W taki sposób zaprojektowaliśmy kolekcję Overnord dla marki Fjord Nansen. W przypadku tej aktualnie wdrażanej kolekcji, również na pierwszy rzut oka, trudno znaleźć uniwersalność. Natomiast zapewniliśmy ją między innymi poprzez opracowanie różnych linii i modeli odzieży – przeznaczonej dla osób o mniej lub bardziej wysportowanej sylwetce, a także poprzez stosowanie materiałów o różnorodnej charakterystyce; wszystko to w odpowiedzi na różne preferencje i potrzeby związane z aktywnością fizyczną. Uniwersalność była też obecna przy opracowaniu właściwej liczby rozmiarów. Odpowiednio dużej, by odzież pasowała na mniej i bardziej standardowe sylwetki, ale jednocześnie optymalnej dla produkcji. Wyważenie między różnorodnością oferty a ekonomicznym wdrożeniem jest niezbędne w projektowaniu uniwersalnym i możliwe dzięki intensywnej współpracy zespołu projektowego z wdrożeniowym. Zespół marki Fjord Nansen był bardzo zaangażowany w cały proces i otwarty na nowe rozwiązania, również w zakresie uniwersalności, i to miało wpływ na finalną postać kolekcji.

NOWE TECHNOLOGIE A PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE

W opracowywaniu produktów uniwersalnych pomagają nowe technologie. Ułatwiają one proces prototypowania i testowania. Tak było między innymi w projekcie „myhand”, który miał na celu zbadanie potrzeb osób z wrodzonymi wadami dłoni – w odpowiedzi na te potrzeby zaprojektowano odpowiednie rozwiązania. Opracowaliśmy między innymi drukowaną w 3D protezę do pracy biurowej. Neutralny wygląd i umożliwienie utrzymania symetrycznej pozycji ciała podczas pracy były najważniejszymi z założeń. Dzięki skanowaniu 3D możliwe było dopasowanie jej do indywidualnych potrzeb. Technologie skanowania i druku 3D pozwalają na uzyskanie relatywnie niskim kosztem wielu wstępnych wersji produktu i skonsultowanie ich z różnorodnymi użytkownikami, zanim zatwierdzimy finalną postać danego rozwiązania.

SKALA STRATEGICZNA I DETALE PRODUKTU

Potrzeby różnorodnych grup odbiorców często dotyczą detali produktu, a projektowanie uniwersalne bywa niewidoczne. Wprowadzenie na karku elementu ułatwiającego zdejmowanie bluzki, koszuli czy innej odzieży przez głowę będzie pomocne dla osób o ograniczonej ruchomości lub zasięgu rąk. Zastosowanie dużych końcówek zamka błyskawicznego pozwoli na jego obsługę przez osoby o słabej ruchomości palców, a jednocześnie będzie pomocne w przypadku chwytu dłonią w rękawicy.

Wiele takich detali, a także wiele kluczowych cech produktu uniwersalnego można zaprojektować bez zwiększania budżetu, jeżeli odpowiednio wcześnie podejmie się działania. Najbardziej optymalne będzie, jeżeli decyzja o uniwersalności zapadnie już na etapie opracowania strategii firmy. Dzięki temu zespół projektowy ma również możliwość podejmowania spójnych działań, a osoby odpowiedzialne za rozwój produktu mają szansę zaplanować proces R&D (badań i rozwoju) oraz stworzyć brief dla projektantów z uwzględnieniem założeń Design for All.

Projektowanie uniwersalne – mówiąc najprościej – to taki sposób myślenia projektowego, aby tworzone rozwiązania były maksymalnie przyjazne dla jak największej grupy użytkowników.

Zaprojektować możemy zarówno usługi, doświadczenia konsumenckie, obsługę klienta, kampanie reklamowe, jak i kulturę organizacyjną, komunikację i język. Pamiętajmy, iż klientem jest nie tylko konsument, ale też klient wewnętrzny, w tym kapitał ludzki w firmie. Poniżej kilka przykładów procesów, nad którymi pracowaliśmy z firmami biorącymi udział w realizowanym przez nas Programie Dostępny Design:

1 Z firmą usługową działającą w obszarze job craftingu współpracowaliśmy przy wprowadzeniu na rynek nowej usługi digitalowej dedykowanej pracownikom dużych korporacji i instytucji publicznych. Wyzwaniem było zaprojektowanie rozwiązania w uniwersalny sposób, tak aby uwzględniało aspekty dostępności i różnorodność użytkowników pod względem wieku, sprawności funkcjonalnej i kompetencji cyfrowych. 

Zidentyfikowano bariery w korzystaniu z platformy, a następnie zbudowano propozycję wartości dla użytkowników i zaprojektowano rozwiązania w obszarze zwiększania dostępności funkcjonalnej oraz komunikacyjnej.

2 Z firmą z branży wystawienniczej wypracowaliśmy taktyki wzmacniające komunikację oraz efektywną współpracę w zespołach projektowych z uwzględnieniem aspektów dostępności. Efektem było wypracowanie zasad włączającej współpracy, które uwzględniały różnorodność, szczególne i indywidualne potrzeby, a także język niedyskryminujący. Dodatkowo wypracowano taktyki wzmacniające employer branding i marketing rekrutacyjny oraz zaplanowano przejrzysty i przyjazny onboarding pracownika, m.in. w celu poprawy inkluzywności miejsca pracy.

ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZNA

W ciągu 1,5 roku trwania I edycji bezpłatnego Programu Dostępny Design eksperci Concordia Design przeszkolili 800 osób z ok. 380 firm. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez zespół rekrutacyjny:

• Około 40% tych firm podejmowało w przeszłości inicjatywy zmierzające do wprowadzenia rozwiązań uwzględniających aspekty projektowania uniwersalnego, w tym linie produktowe, obsługę klienta, audyty procesów wewnętrznych, zapewnienie standardów WCAG dla produktów cyfrowych.
• Około 70% przedstawicieli firm średnich i dużych było z kolei świadomych pojęć „projektowanie uniwersalne oraz dostępne”.
• Wśród sektora małych firm oraz mikroprzedsiębiorstw co piąta firma kiedykolwiek słyszała o dostępności czy projektowaniu uniwersalnym. Ogromnym wyzwaniem okazało się również rozróżnienie tych pojęć, a zdecydowana większość badanych łączyła projektowanie uniwersalne z rozwiązaniami dla osób z niepełnosprawnościami.
   

Sama świadomość tych pojęć to już połowa sukcesu. Dostępność, uniwersalność i inkluzywność łączy jeden mianownik – rozwiązania po prostu przyjazne dla użytkowników.

A co z doświadczeniami wewnątrz organizacji?

PROJEKTOWANIE UNIWERSALNE A ROZWÓJ KOMPETENCJI ZESPOŁÓW

Korzyści rynkowe, jakie zapewniają inkluzywność i dostępność oferty czy komunikacji marketingowej, to przede wszystkim poprawa wizerunku firmy jako przedsiębiorstwa wdrażającego CSR, słuchającego głosu klientów i szanującego ich różnorodne potrzeby. Co więcej, dbałość o odbiorców o szczególnych oczekiwaniach może przynieść korzyści wszystkim, nie tylko tej konkretnej grupie osób. Dzięki temu nawet niewielkie modyfikacje produktu, usługi, standardu obsługi klienta – tańsze niż opracowywanie ich od nowa – mogą spowodować, że firma rozszerza portfolio klientów, nierzadko o te segmenty, które zaniedbuje konkurencja. Ponadto tworzenie rozwiązań przyjaznych użytkownikom wymaga równolegle tworzenia zrozumiałej komunikacji z rynkiem – klienci lepiej rozumieją wizję i ofertę.

Jak mówił Ronald Mace – każdy z nas jest lub będzie kiedyś osobą z niepełnosprawnościami: czy to w wyniku choroby lub kontuzji, kobieta podczas ciąży czy też osoby w efekcie naturalnego procesu starzenia. Jeśli nałożymy na to perspektywę naszej różnorodności (od neuroróżnorodności po różnice kulturowe), wniosek nasuwa się sam: powinniśmy zacząć projektować rozwiązania HR-owe, uwzględniając zasady projektowania uniwersalnego. Zaczynając od analizy i zmiany naszych rozwiązań edukacyjnych dla pracowników (np. różnorodnych sposobów przekazu informacji, różnorodnych form prezentowania wiedzy), poprzez przestrzeń sprzyjającą realizowaniu zadań przez osoby z różnymi potrzebami (np. open space vs. przestrzenie do pracy głębokiej), na włączaniu różnych grup pracowników w tworzenie rozwiązań czy też projektowanie odpowiedniej komunikacji kończąc.

Brzmi ciekawie? Zapraszamy do Programu 

Dostępny Design: www.dostepnydesign.pl.